палітры. «Такой радугі, как у Сіські, не бывает!» — крычалі ёй блізьняты з самай пярэдняй парты. А ёй хацелася сказаць, што яны проста дурніцы і што тым, хто гаворыць на Языку, ніколі не пабачыць ні такой вясёлкі, як у яе, і такіх песьняў ніколі ні прасьпяваць, і такога таты ніколі не займець. Яна хацела адхвастаць іх гэтымі словамі па чырвоных, як у матрошак, шчоках. Але гаварыць было нельга. Яны мусілі ведаць, што яна не гаворыць. І яна малявала далей — дарогі, масты, мапы, яліны, і пагранічны атрад, які ідзе скрозь зарасьнікі, і двух дзяцей, што пазіраюць на яго, схаваўшыся за лапамі ялінаў.

«А ты ведаеш, што пагранічны сабака ня вые?», — сказала яна аднойчы, калі бацька забраў яе ля школьнай брамы і яны пайшлі піць малочны кактэйль.

Бацька тады паглядзеў на яе так дзіўна, але вельмі хутка зьдзіў зьмяніўся разуменьнем.

«Ведаю».

І яна супакоілася.

Цяпер, калі яе званітавала, ёй стала так лёгка, што яна падхапіла Лёччыка за руку і пацягнула яго за сабой. І, здавалася, за некалькі скачкоў яны прайшлі калючы лясок — і нечакана апынуліся на беразе возера.

Доўгага возера, якое выцягнулася сярод лесу, як зьмяя. Зьмяя са сьлізкай, роўнай, прыемнай на дотык луской.

«Човен», — сказаў Лёччык.

«Човен», — сказала Лёся.

Гэта і праўда быў човен, з адным вяслом, якое ўладкавалася ў ім, як пяро ў чарніліцы. А сам човен ляжаў на беразе, зусім блізка каля багністай ціны — як быццам выплыў з глыбіні паляжаць на сонцы. Чорны човен, на дне якога калыхалася поўная неба, малькоў і адбіткаў вада. Лёччык ухапіўся за край чоўна, упёрся босымі пяткамі ў пясок, паднатужыўся — і разам з чоўнам вылецеў у адкрыты космас возера. Быццам усё жыцьцё гэтым займаўся. Лёся дагнала іх і, ледзь не перакуліўшы, запоўніла човен сваімі каленкамі.

«А ты пэўная, што нам у той бок?» — спытаў Лёччык, спрытна ўпраўляючыся з доўгім вяслом. — «На той бераг?»

Лёся падумала, што ёй трэба сказаць яму праўду. Бо ён жа яе брат, ну і наогул — заслужыў.

«У возера няма таго берагу», — сказала яна. — «Гэта ж не рака, Лёччык. У возера кожны бераг — той».

Яна пабачыла, што ён зразумеў. І ёй зрабілася так прыемна. Пацалаваць яго, ці што?

«Лёччык, хочаш, я цябе пацалую?».

«Не хачу», — сказаў Лёччык, павярнуўшы да сонца сваю дурацкую ўсьмешку.

«Тады давай сьпяваць».

Гэтая ідэя была Лёччыку дадушы. Не згаворваючыся, яны зацягнулі песьню, якую раней ніколі не сьпявалі. Але аднекуль жа яны яе ведалі. Гэта таму, што мы брат і сястра, падумала Лёся. Яна была шчасьлівая, бо тут, у лесе, на ўсё вельмі хутка знаходзіўся адказ.

Па шчырасьці, першым зацягнуў Лёччык. А яна падхапіла. Бо словы ёй былі знаёмыя, а музыка плыла за іхным чоўнам — толькі пасьпявай падглядваць, падпяваць, пераймаць.

«Я-а-ак я толькі…» — пракрычаў Лёччык, расьцягнуўшы на ўвесь прастор гэтае галасістае першае «як», а «я толькі» былі прамоўленыя хутка, рашуча. І павёў далей, махаючы вяслом у такт, выкідваючы наперад рукі:

«На-ра-дзіў-ся…»

«Ска-а-азаў бацька…» — зацягнула разам зь ім Лёся, і далей яны ў адзін голас прагудзелі:

«Кеп-ска-бу-дзе…»

І цяпер ужо яны працягвалі ва ўнісон, так, што далятала да берагу, які паўсюль быў той, і таму ім няважна было, дзе прычальваць:

«Ды-ы-ык жа ж і не…

Па-мы-ліў-ся…»

«Зьдзе-е-кавалісь!!!» — пракрычала ім сонца, пракрычала замест іх глыбіня, прасьвістаў пранізьліва вецер, які жыў на самай сярэдзіне возера.

«Бог-і-лю-дзі», — скончылі за імі Лёччык і Лёся, адплёўваючыся ад камароў, якія цэлымі плямёнамі заляталі ў іхныя гасьцінна разяўленыя раты.

Проста песьня была такая. Шырокая. Азёрная. Іхная песьня. А яшчэ той бераг быў ужо зусім блізка. Лёся саскочыла ў ваду і акунулася па самую шыю. А потым схапіла Лёччыка і пацягнула за сабой. Ён зьдзіўлена азірнуўся і пайшоў на дно. Давялося лавіць яго за ногі, а потым самой лавіць нагамі пясок пад вадой. Пад пяткамі было холадна — тоўстыя, ледзяныя падводныя струмені абхоплівалі ногі, хацелі пасадзіць сабе на калені, абняць, пацягаць за лыткі…

А на тым беразе пачало вечарэць. Лес папераджальна патушыў агеньчыкі, зачыніў праходы, паставіў на сыгналізацыю сплеценыя дрэвы, накінуў на сябе павуціньне і прыціхнуў. Для іх быў пакінуты толькі адзін ход — лясная сьцяжына, якая сям-там яшчэ асьвятлялася далёкім, ашчадным, усё больш бясьсільным сьвяцілам. Было сонца, а стала сьвяціла — таму што сьвяціла гэта мінулы час, падумала Лёся. Пасьвяціла — і хопіць.

Гэтая адзіная сьцяжына вывела іх да балота, але Лёся адразу ж заўважыла, паднесла палец да вуснаў і паказала Лёччыку: на ўскраі балота нешта цямнела. Яны абышлі балота і апынуліся твар у твар з самай незвычайнай хацінаю, якую ім даводзілася бачыць.

Першай яе сакрэт зразумела Лёся.

«Глядзі!» — сказала яна ціха. — «Чытай!»

Хатку і праўда можна было прачытаць, як кнігу. А можна — разглядваць, як выставу карцін. Яе сьцены былі складзеныя з кардонных скрынак рознага памеру і колеру. «Слодыч», — сказаў Лёччык. — «Камунарка»…

Але тут былі ня толькі слодыч і камунарка. Тут быў зэфір у шакалядзе і без, тут былі скрынкі з-пад пончыкаў і бэрлінэраў, упакоўкі ад мармэляду і халвы, тут былі «Сладости мучные» — Лёччык, які ганарыўся, што добра ўмее чытаць на Языку, прачытаў: Сладості мучітельные, і Лёся падумала, што гэта гучыць нават смачней. Уяўляць, што хавалася ў гэтых скрынках, было сапраўды пакутліва-прыемна.

«Я галодны», — сказаў Лёччык. І бессаромна паглядзеў на Лёсю.

«Што?» — павярнулася яна да яго. — «Гавары мне ў іншае вуха. Я чамусьці гэтым ня чую».

«У якое?»

«У гэтае. Запомні. Гэта важна».

«Мая сястра глухая», — сказаў Лёччык. — «Толькі ня трэба мяне душыць, добра?»

Але Лёся зноў не дачула.

Дах хаткі быў зроблены з бляшанак ад рагачоўскай і глыбоцкай згушчонкі, і Лёся падумала, як, напэўна, весела сядзець у такім дамку ў дажджлівы дзень і слухаць, як кроплі граюць табе сваю звонкую песьню. На вокнах хаткі замест шкла быў нацягнуты цэляфан фірмовай крамы «Ласунак», а зусім маленькая, шырынёй у крок, вэранда цалкам была складзеная са скрыняў, у якіх, калі верыць надпісам, захоўваліся ўкраінскія цукеркі «Шалена бджілка», цудоўныя хрусткія напалітанкі і вафэльныя торцікі фірмы «Рашэн».

Толькі вось бяда. Уся гэтая тара была пустая. Дастаткова было лёгенька пастукаць па скрынках, каб пачуць, што зьмесьціва іхнае даўно было зьедзенае. І ні Лёччыку, ні Лёсі тут ніхто не пакінуў ні кавалачка.

«Паглядзі, дзе мы апынуліся», — папрасіў Лёччык, і Лёся машынальна разгарнула «Атлас».

«Мы яшчэ ня трапілі