ὅπως ἡ αὐτὴ καὶ µία µέθοδος, ὥσπερ τὰς ἄλλας ἁπάσας τέχνας, οὕτω καὶ τὴν ἰατρικὴν συνεστήσατο. καὶ δὴ ἀρκτέον ἤδη µοι τοῦ λόγου.

2. ᾿Επειδὴ τῶν τεχνῶν ἔνιαι µὲν ἐν µόνῳ τῷ θεωρῆσαι τὴν φύσιν, ὧν ἐπισκοποῦνται πραγµάτων, ἔχουσι τὸ τέλος, ὡς ἀριθµητικὴ, καὶ ἀστρονοµία, καὶ φυσιολογία· τινὲς δὲ πράττουσι µέν τινας πράξεις, ὡς ὀρχηστική τε καὶ κηρυκτικὴ, δεῖξαι δ’ οὐδὲν ἔργον ἑαυτῶν ἔχουσι τοῦ πράττειν παυσάµεναι· τινὲς δ’ ἔµπαλιν τούτων ἐπιδείκνυνται δηµιουργήµατα, καθάπερ οἰκοδοµική τε καὶ τεκτονική· τινὲς δ’ οὐδὲν αὗται δηµιουργοῦσι, ἔργον δ’ αὐταῖς ἐστι καὶ σπού δασµα, θηράσαι τε καὶ κτήσασθαι τῶν ὄντων τι, καθάπερ ἥ τε ἁλιευτικὴ καὶ κυνηγετικὴ, καὶ συλλήβδην εἰπεῖν, ἡ θηρευτικὴ πᾶσα· πρόκειται δέ σοι συστήσασθαι µεθόδῳ τέχνην ἰατρικὴν, ἐπίσκεψαι πρῶτον, ἐκ ποίου γένους ἐστὶ τῶν τεχνῶν· ἆρά γε τῶν θεωρητικῶν ἐστι µία τις, ἢ τῶν πρακτικῶν, ἢ ποιητική τις, ἢ κτητική. τοῦτο δὲ οὐ χαλεπὴν οὔτε τὴν ζήτησιν οὔτε τὴν εὕρεσιν ἔχει. διὸ γὰρ ὅλως ἐπεθύµησας κτήσασθαι τέχνην τοιαύτην, ἀναµνησθῆναί σε χρή. πρῶτον οὖν σε πάντων αὐτὸ τοῦτο ἠρόµην, ἡνίκα ἡµῖν ἡ ἀρχὴ τοῦ τοιούτου ἐγίγνετο γυµνάσµατος, ἀπεκρίνω δέ µοι, βούλεσθαι τοὺς παρὰ φύσιν ἔχοντας ἀνθρώπους τὸ σῶµα, µάλιστα µὲν, εἰ οἷόν τε, πάνυ εἰς τὴν φύσιν ἐπαναγαγεῖν, εἰ δ’ ἄρα τοῦτ’ ἀδύνατον, ἀλλὰ τοῦ γε διαγινώσκειν ἑκάτερον, ὅσοι τε ἰάσιµοι, καὶ ὅσοι µὴ, κτήσασθαί τινα γνῶσιν. ἐπεὶ δὲ ταύτην ἀρχὴν ἔδωκας τῷ λόγῳ, τῶν ποιητικῶν ἔφην σε τεχνῶν ἀποφαίνειν, ἣν συστήσασθαι ποθεῖς, εἴ γε δὴ δεικνύειν ἔχεις τῆς τέχνης τοὖργον, ἤδη τοῦ πράττειν πεπαυµένος. εἰσὶ δὲ δήπου καὶ ἄλλαι πολλαὶ τέχναι ποιητικαὶ, χαλκευτικὴ, σκυτοτοµικὴ, ναυπηγικὴ, τεκτονικὴ, πλαστικὴ, γραφικὴ, καὶ σχεδὸν ὅσος οὐκ ἄλλος ἀριθµὸς ἑτέρου γένους, αἱ ποιητικαὶ τέχναι παρὰ τοῖς ἀνθρώποις εἰσίν. ἣν οὖν ἐπὶ τῶν τοιούτων τεχνῶν ἔµαθες ἐν τῷ πρὸ τούτου γράµµατι, ταύτην ἤδη σοι µεταφέρειν καιρὸς, ἐφ’ ἣν συστήσασθαι σπεύδεις, ἀρχὴν κᾀνταῦθα τῷ λόγῳ τὴν αὐτὴν τιθέµενος, ἣν ἐπ’ ἐκείνων ἁπασῶν ἐτίθεσο, τὴν ἔννοιαν τοῦ τέλους, ἣν ὁπόθεν ἐκτησάµεθα, λέγειν ἤδη καιρός. πρώτη µὲν ἡµῖν ἐγένετο γνῶσις ἡµῶν τε αὐτῶν ὑγιαινόντων, καὶ τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. δευτέρα δ’ ἐπὶ ταύτῃ νοσησάντων, ὅθεν περ καὶ ἡ ἐπιθυµία τοῦ θ’ ὑγιαίνειν εἰσῆλθεν ἡµῖν, καὶ τοῦ συστήσασθαί τινα τέχνην ὑγιαστικήν. ἀλλ’ ἐπεί περ ὑγείαν ἐργάζεσθαι βουλόµεθα τοῦ γένους, ἄν τις εἴη µία τῶν ποιητικῶν τεχνῶν, ἣν συστήσασθαι ποθοῦµεν. οὐσῶν δὲ διφυῶν, ὡς ἐδείχθη, τῶν ποιητικῶν, ἐκ τῶν ἐπανορθουµένων ἂν εἴη τὸ ἤδη γεγονὸς, ἣν ζητοῦµεν, οὐκ ἐκ τῶν δηµιουργουσῶν ὃ µήπω πρόσθεν ἦν. ἔνιαι µὲν γὰρ τῶν τεχνῶν αὐτὰ τὰ πράγµατα δηµιουργοῦσιν, ὥσπερ αἱ κατὰ τὴν ὑφαντικὴν καὶ σκυτοτοµίαν· ἔνιαι δὲ ἐπανορθοῦνται τὰ πονήσαντα, καθάπερ αἵ τε τὰ διεῤῥωγότα τῶν ἱµατίων, καὶ τὰ διεσπασµένα τῶν ὑποδηµάτων συῤῥάπτουσαι.

3. ᾿Εδείχθη δὲ κᾀπὶ τῆς οἰκοδοµικῆς οὕτως ἔχειν. ἔστι γὰρ οὖν δὴ καὶ ταύτῃ ἔργα διττὰ, γένεσίς τε τῆς οὐκ οὔσης οἰκίας, ἐπανόρθωσίς τε τῆς πεπονθυίας. ἐδείχθη µὲν γὰρ πρὸς ἀµφοτέρας τὰς ἐνεργείας ἀναγκαῖον ὂν τῷ δηµιουργικῷ γιγνώσκειν ἅπαντα τῆς οἰκίας τὰ µόρια, τίνα τε κατὰ τὴν οὐσίαν ἐστὶ, καὶ ὁποῖα κατὰ τὴν διάπλασιν, καὶ πηλίκα τε κατὰ τὸ µέγεθος, ὁπόσα τε τὸν ἀριθµὸν, καὶ ὅπως ἀλλήλοις συγκείµενα. καὶ τοίνυν τῷ συνισταµένῳ τὴν περὶ τὸ σῶµα τέχνην, ἣν ἐν τῷ παρόντι συγχωρείτωσαν ἡµῖν οἱ περὶ ὀνόµατα ἐρίζοντες ὀνοµάζειν ἰατρικὴν, ἀναγκαῖον ἔσται γιγνώσκειν ἕκαστον τῶν ἁπλῶν µορίων, ὁποῖόν τι κατὰ τὴν οὐσίαν ἐστὶ καὶ τὴν διάπλασιν, πηλίκον τε τὸ µέγεθος, ἔτι τε τὸν ἀριθµὸν αὐτῶν ἅπαντα, καὶ τὴν πρὸς ἄλληλα σύνθεσιν.ὥσπερ οὖν ὁ τὴν ἤδη γεγενηµένην οἰκίαν, ὁποία τίς ἐστιν, ἀκριβῶς γνῶναι βουλόµενος ἐξ ἀναλύσεως καὶ διαλύσεως ἐπὶ τὴν διάγνωσιν αὐτῆς ἐπεγένετο, κατὰ τὸν αὐτὸν τρόπον ἡµεῖς ἐξ ἀνατοµῆς ἀνθρώπου σῶµα γνωσόµεθα. θεὸς µὲν γὰρ καὶ φύσις, ὡς ὁ πρῶτον οἰκίαν ἐργασάµενος, οὕτω προγιγνώσκουσι τὰ µέρη, τῆς χρείας αὐτοῖς τὸ παράδειγµα γεννώσης· ἡµεῖς δὲ, ὡς ὁ τὴν ἤδη γεγενηµένην οἰκίαν ἱστορῶν. καίτοι καὶ ἡµεῖς εἰ µὴ, καθὼς οἷόν τε, παραπλησίαν θεῷ ποιησαίµεθα τὴν γνῶσιν, ἀδύνατον ἡµῖν ἔσται διαγνῶναι, πότερον ἅπαντα διὰ χρείαν τινὰ γέγονεν, ἢ µάτην ἔνια. καὶ γὰρ ταῦτα ἄµφω δυνατόν ἐστιν ἐπινοεῖν, καὶ πρὸς τούτοις ἔτι πρὸς κακοῦ τινα γεγονέναι. καὶ µέντοι καὶ ἡ γνῶσις ἡ τῶν ἄριστα κατεσκευασµένων σωµάτων ἐντεῦθεν παραγίνεται. ἀλλὰ περὶ µὲν τούτων αὖθις. ἐξ ἀνατοµῆς δὲ τὰ ὁµοιοµερῆ προσαγορευόµενα σώµατα µαθόντες, ὁποῖόν τε τὴν διάπλασιν ἕκαστον αὐτῶν ἐστιν, πηλίκον τε τὸ µέγεθος, ὅσα τε τὰ σύµ παντα, καὶ ὅπως συγκείµενα, τῶν συνθέτων µορίων ἐπιστήµην ἔχοµεν, ἃ δὴ καὶ προσαγορεύοµεν ὀργανικά· τοιοῦτό ἐστι σκέλος, τοιοῦτον χεὶρ, τοιοῦτον δάκτυλος, ὀφθαλµὸς, γλῶττα, πνεύµων, ἧπαρ, ὅσα τ’ ἄλλα τοιαῦτα. καὶ τοίνυν καὶ τὰς ἐνεργείας διττὰς εὑρεῖν ἐστὶ τῶν µορίων, ἑτέρας µὲν τῶν ἁπλῶν τε καὶ ὁµοιοµερῶν, ἑτέρας δὲ τῶν συνθέτων τε καὶ ὀργανικῶν. ἔνεστι γοῦν καὶ τὸ σκέλος ὅλον ἰδεῖν κινούµενον· ἔνεστι δὲ καὶ τῶν ἐν αὐτῷ µυῶν ἕκαστον. καὶ καθ’ ἕκαστόν τε τῶν µυῶν ἐγκάρσιον ὅλως διακοπέντος, κίνησίν τινα διαφθειροµένην τοῦ σκέλους. ἔνεστι δ’ ἱστοροῦντα τὰ κατὰ τὸ σῶµα, καὶ ὅτι τὸ καθῆκον εἰς τὸν µῦν νεῦρον ἐπειδὰν τρωθῇ, πρῶτος µὲν αὐτὸς ὁ µῦς ἀναίσθητός τε καὶ ἀκίνητος γίνεται, σὺν αὐτῷ δὲ καὶ τὸ κινούµενον ἄρθρον. ὅθεν, οἶµαι, καὶ ἀναγκαῖόν ἐστι συνισταµένοις ἡµῖν τὴν τέχνην, οὐ µόνον γνῶναι τὰ µόρια καὶ τὴν σύνθεσιν, ἀλλὰ καὶ τὰς ἐνεργείας αὐτῶν, καὶ ταύτῃ διοίσοµεν οἰκοδοµησάντων. ἐκεῖνοι µὲν γὰρ τὰ µόρια µόνα καὶ τὴν σύνθεσιν ἴσασιν, οὐδὲν γὰρ αὐτῶν ἐνεργεῖ, διότι µηδὲ ζῶόν ἐστιν ἡ οἰκία· ἡµῖν δὲ καὶ τὰς ἐνεργείας ζητητέον ἐστί. ἀρχὴ δὲ κᾀνταῦθα διττὴ ζητήσεως, ἤτοι τῆς ἐνεργείας γνῶσις, καὶ τοῦ µορίου. τῆς ἐνεργείας µὲν, οἷον τοῦ λογίζεσθαι τοῦ µεµνῆσθαι, τοῦ προαιρεῖσθαι. τοῦ µορίου δὲ, οἷον ἐγκεφάλου, καὶ νωτιαίου, καὶ καρδίας. πασῶν οὖν ὧν ἴσµεν ἐνεργειῶν ζητήσωµεν τὰ µόρια, τῶν τε µορίων ἁπάντων τὰς ἐνεργείας. ἡ ζήτησις δὲ πάντως ἡµῖν κᾀνταῦθα διά τινος ἔσται µεθόδου, περὶ ἧς αὖθις σκεψόµεθα.

4. Νυνὶ δ’, ὅτι διττὴ µὲν ἡ τῶν µορίων ἐστὶ φύσις, διττὴ δὲ καὶ ἡ τῶν ἐνεργειῶν, ἤδη λέλεκται, καὶ αὖθις ἀκριβέστερον λεγέσθω. τοῦ σύµπαντος σκέλους ἐνέργεια βάδισίς ἐστι. γίνεται δὲ, τῶν ἐν αὐτῇ διαρθρώσεων ἐναλλὰξ ἀλλήλων ἐκτεινοµένων τε καὶ συγκαµπτοµένων, οἷον αὐτίκα κατὰ γόνυ τῶν µὲν ἔµπροσθεν µυῶν ὑπερβαινόντων τὴν ἐπιγονατίδα, καὶ διὰ τενόντων εἰς τὸ τῆς κνήµης ὀστοῦν ἐµφυοµένων, ἐπειδὰν ἐκεῖ ἐπισπάσωνται τὴν κνήµην, ἡ ἔκτασις γίνεται τοῦ σκέλους· τῶν δ’ ἐντὸς ὁµοίως ἐνεργησάντων ἡ κάµψις. οὕτω καὶ κατ’ ἰσχίον καὶ πόδα καµπτοµένης